Skip to main content

De Europese Unie streeft ernaar om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale blok ter wereld te worden.

Dit vereist aanzienlijke investeringen van zowel de EU als de nationale overheid en de particuliere sector. Het vandaag gepresenteerde investeringsplan van de Europese Green Deal – het investeringsplan voor een duurzaam Europa – zal overheidsinvesteringen mobiliseren en helpen om particuliere fondsen te ontsluiten via financiële instrumenten van de EU, met name InvestEU, wat zou leiden tot ten minste 1 biljoen euro aan investeringen.

Hoewel alle lidstaten, regio’s en sectoren zullen moeten bijdragen aan de overgang, is de omvang van de uitdaging niet dezelfde. Sommige regio’s zullen bijzonder zwaar worden getroffen en zullen een ingrijpende economische en sociale transformatie ondergaan. Het rechtvaardige overgangsmechanisme zal op maat gesneden financiële en praktische steun bieden om de werknemers te helpen en de nodige investeringen in die gebieden te genereren.

De Europeaan staat centraal!

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, zei hierover: “Mensen staan centraal in de Europese Green Deal, onze visie om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken. De transformatie die voor ons ligt, is ongekend. En het zal alleen werken als het rechtvaardig is – en als het voor iedereen werkt. We zullen onze mensen en onze regio’s steunen die zich meer moeten inspannen voor deze transformatie, om ervoor te zorgen dat we niemand achterlaten. De Green Deal brengt belangrijke investeringsbehoeften met zich mee, die we zullen omzetten in investeringsmogelijkheden. Het plan dat we vandaag presenteren, om ten minste 1 biljoen euro te mobiliseren, zal de richting aangeven en een groene investeringsgolf ontketenen.

Frans Timmermans klimaat commissaris

Frans Timmermans, uitvoerend ondervoorzitter van de Europese Green Deal, zei: “De noodzakelijke overgang naar klimaatneutraliteit zal het welzijn van de mensen verbeteren en Europa concurrerender maken. Maar het zal meer inspanningen vergen van burgers, sectoren en regio’s die meer afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen dan van andere. Het mechanisme voor een rechtvaardige overgang zal de meest getroffenen helpen ondersteunen door investeringen aantrekkelijker te maken en een pakket van financiële en praktische steun ter waarde van ten minste 100 miljard euro voor te stellen. Dit is onze belofte van solidariteit en billijkheid.

Een economie die werkt voor de mensen

Valdis Dombrovskis, Executive Vice-President for an Economy that Works for People, voegde daaraan toe: “Voor de overgang van Europa naar een klimaatneutrale economie hebben we zowel politiek engagement als massale investeringen nodig. De Green Deal toont onze vastberadenheid om de klimaatverandering aan te pakken, die we nu ondersteunen met een financieringsplan. Ten eerste zullen we de EU-begroting gebruiken om particuliere middelen voor groene projecten in heel Europa aan te trekken en de regio’s en mensen die het zwaarst door de overgang worden getroffen, te steunen. Ten tweede zullen we de juiste regelgevingsstimulansen creëren om groene investeringen te laten gedijen. Ten slotte zullen we overheidsinstanties en marktspelers helpen om dergelijke projecten te identificeren en te ontwikkelen. De Europese Unie is niet in één dag gebouwd. Een groen Europa zal niet van de ene op de andere dag ontstaan. Om duurzaamheid in het middelpunt van onze investeringen te plaatsen, is een mentaliteitsverandering nodig. We hebben vandaag een belangrijke stap gezet om dit te bereiken.

Het Europese “Green Deal”-investeringsplan

Het Europese “Green Deal”-investeringsplan zal EU-financiering mobiliseren en een faciliterend kader creëren om de openbare en particuliere investeringen die nodig zijn voor de overgang naar een klimaatneutrale, groene, concurrerende en inclusieve economie te vergemakkelijken en te stimuleren. Het plan vormt een aanvulling op andere initiatieven die in het kader van de Green Deal zijn aangekondigd en is gebaseerd op drie dimensies:

Financiering: het mobiliseren van ten minste 1 biljoen euro aan duurzame investeringen in het komende decennium. Een groter deel van de uitgaven voor klimaat- en milieumaatregelen uit de EU-begroting zal meer dan ooit tevoren worden besteed aan particuliere financiering, waarbij de Europese Investeringsbank een sleutelrol zal spelen.
Mogelijk maken: stimulansen bieden voor het ontsluiten en heroriënteren van publieke en particuliere investeringen. De EU zal instrumenten aanreiken voor investeerders door duurzame financiering in het hart van het financiële systeem te plaatsen, en zal duurzame investeringen door de overheid vergemakkelijken door groene budgettering en aanbestedingen aan te moedigen, en door manieren te ontwerpen om de procedures voor de goedkeuring van staatssteun voor rechtvaardige overgangsregio’s te vergemakkelijken.

EU overheden helpen en ondersteunen.

Praktische ondersteuning: de Commissie zal overheidsinstanties en projectontwikkelaars ondersteunen bij het plannen, ontwerpen en uitvoeren van duurzame projecten.
Het mechanisme voor een rechtvaardige overgang

Het Just Transition Mechanism (JTM) is een belangrijk instrument om ervoor te zorgen dat de overgang naar een klimaatneutrale economie op een eerlijke manier gebeurt en niemand achterblijft. Hoewel alle regio’s financiering nodig zullen hebben en het Europese “Green Deal”-investeringsplan daarop inspeelt, biedt het mechanisme gerichte steun om in de periode 2021-2027 ten minste 100 miljard euro te helpen mobiliseren in de meest getroffen regio’s, teneinde de sociaaleconomische gevolgen van de overgang te verzachten. Het mechanisme zal de nodige investeringen creëren om werknemers en gemeenschappen te helpen die afhankelijk zijn van

3 financierings bronnen

Het mechanisme voor een rechtvaardige overgang zal bestaan uit drie belangrijke financieringsbronnen:

1) Een rechtvaardig overgangsfonds, dat 7,5 miljard euro aan nieuwe EU-middelen zal ontvangen, bovenop het voorstel van de Commissie voor de volgende langetermijnbegroting van de EU. Om hun aandeel in het fonds aan te boren, zullen de lidstaten in overleg met de Commissie moeten vaststellen welke gebieden in aanmerking komen voor steun door middel van specifieke territoriale rechtvaardige-overgangsplannen. Zij zullen zich er ook toe moeten verbinden om elke euro uit het rechtvaardige overgangsfonds te koppelen aan geld uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en het Europees Sociaal Fonds Plus en om extra nationale middelen ter beschikking te stellen. In totaal zal dit 30 tot 50 miljard euro aan middelen opleveren, waardoor nog meer investeringen zullen worden gemobiliseerd. Het fonds zal in de eerste plaats subsidies aan de regio’s verstrekken. Het zal bijvoorbeeld werknemers ondersteunen bij de ontwikkeling van vaardigheden en competenties voor de arbeidsmarkt van de toekomst en het MKB, startende ondernemingen en starterscentra helpen om nieuwe economische kansen in deze regio’s te creëren. Het zal ook investeringen in de overgang naar schone energie ondersteunen, bijvoorbeeld op het gebied van energie-efficiëntie.

2) Een specifieke regeling voor een rechtvaardige overgang in het kader van InvestEU om tot 45 miljard euro aan investeringen te mobiliseren. Het zal trachten particuliere investeringen aan te trekken, onder meer in duurzame energie en vervoer, die deze regio’s ten goede komen en hun economieën helpen nieuwe groeibronnen te vinden.

3) Een kredietfaciliteit voor de openbare sector met de Europese Investeringsbank, ondersteund door de EU-begroting, om tussen 25 en 30 miljard euro aan investeringen te mobiliseren. Deze zal worden gebruikt voor leningen aan de publieke sector, bijvoorbeeld voor investeringen in stadsverwarmingsnetwerken en de renovatie van gebouwen. De Commissie zal in maart 2020 met een wetgevingsvoorstel komen om dit op te zetten.

 Meer dan alleen financiering

Het mechanisme voor een rechtvaardige overgang gaat over meer dan alleen financiering: met behulp van een rechtvaardig overgangsplatform zal de Commissie technische bijstand verlenen aan lidstaten en investeerders en ervoor zorgen dat de getroffen gemeenschappen, lokale autoriteiten, sociale partners en niet-gouvernementele organisaties erbij worden betrokken. Het mechanisme voor een rechtvaardige overgang zal een sterk bestuurskader omvatten dat gericht is op territoriaal rechtvaardige overgangsplannen.

Achtergrond

Op 11 december 2019 presenteerde de Commissie de European Green Deal, met de ambitie om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale blok ter wereld te worden. De overgang van Europa naar een duurzame economie betekent aanzienlijke investeringsinspanningen in alle sectoren: om de huidige klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 te halen, zijn tegen 2030 extra investeringen van 260 miljard euro per jaar nodig.

Het succes van het Europese “Green Deal”-investeringsplan zal afhangen van de betrokkenheid van alle betrokken actoren. Het is van vitaal belang dat de lidstaten en het Europees Parlement de hoge ambitie van het voorstel van de Commissie handhaven tijdens de onderhandelingen over het komende financiële kader. Een snelle goedkeuring van het voorstel voor een verordening betreffende een rechtvaardig overgangsfonds is van cruciaal belang.

Monitoren van de voortgang

De Commissie zal de voortgang op dit overgangstraject nauwlettend volgen en evalueren. Als onderdeel van deze inspanningen zal de Commissie elk jaar een topconferentie over duurzame investeringen houden, waarbij alle relevante belanghebbenden zullen worden betrokken, en zij zal zich blijven inzetten voor de bevordering en financiering van de overgang. De Commissie nodigt de investeringsgemeenschap uit om ten volle gebruik te maken van de voorwaarden die de regelgeving en de steeds toenemende behoeften aan duurzame investeringen mogelijk maken, en de autoriteiten om een actieve rol te spelen bij het identificeren en bevorderen van dergelijke investeringen.

Leave a Reply