We zitten nu wel heel stevig in de grip van het grote private geld. Anno 2025 hebben private instellingen, bedrijven, een ongekende macht verworven over de samenleving. Waar ooit onze overheden de hoeders waren van het algemeen welzijn en belang, zijn het nu multinationals en financiële instellingen die de koers van ons dagelijks leven kunnen bepalen. Dit heeft geleid tot de extreme problemen, waar we nu mee kampen als samenleving. Het heeft bovendien een wereld gecreëerd, waarin de winst van aandeelhouders boven het welzijn van u en mij is gaan staan.
We leven in een wereld waarin de mens steeds meer wordt gereduceerd tot een consument, een verdienmodel en een arbeidskracht waaraan je kan verdienen. Hoe heeft dit toch zover kunnen komen? Waar zijn al die rechtvaardige leiders toch gebleven? Wie zet hen op een zijspoor? En nog een betere vraag: hoe kunnen we zorgen dat we zonder kleerscheuren terug kunnen keren naar een samenleving, waar de economie in dienst staat van ons welzijn, in dienst van de gehele samenleving en niet zo als nu, in dienst van een handjevol multi multi miljardairs?
Geldcreatie en private banken: de fundatie van het probleem
De kern van de desastreuze machtsverschuiving van overheid naar bedrijven ligt in ons huidige geldsysteem. Geldschepping , tientallen jaren geleden een functie die alleen de staat uitoefende, ligt nu grotendeels in handen van private banken, van rijke individuen, aandeelhouders. We hebben helemaal niet door wat dit betekent voor het dagelijkse leven van ons als de gewone man/vrouw. Door middel van leningen creëren zij het geld nu uit het niets. Zo bepalen zij welke doelen we mogen nastreven en welke niet, welke bedrijven mogen meedoen en welke niet. Dit systeem voedt de kick van geldjagen, speculeren en brengt gewone mensen en overheden in diepe schulden. Hierdoor is de economie totaal afhankelijk geworden van de private financiële sector waar weinig of zelfs helemaal geen plaats meer is voor onze noodzakelijke, nuttige, productieve, sociale of ecologisch duurzame activiteiten om een leefbare samenleving te realiseren.
Klimaat en natuurbeheer: winst boven leefbaarheid
Ook het beheer van onze natuurlijke omgeving is ondergeschikt gemaakt aan de bedrijfsbelangen van grote bedrijven en hun aandeelhouders. Zo werden natuur gebieden omgeploegd, grondstoffen opgemaakt, bossen gekapt alleen voor winstgevende bedrijvigheid, fossiele brandstoffen als de drijvende kracht achter de economie van bedrijven, en waar milieuvervuiling wordt toegestaan zolang het de aandeelhouderswaarde maar niet schaadt. Overheden die ooit voor burgers moesten toezien op het behoud van onze planeet en leefomgeving, staan steeds vaker machteloos tegenover de macht en invloed van bedrijven en hun lobbyisten die zich denken het recht te kunnen verschaffen via slimme complexe wetten en internationale handelsverdragen.
Lichaam, voedsel en gezondheid: marktwerking drijft tegenwoordig de zorg en niet zozeer het gezond maken van mensen
De gezondheidszorg en voedselvoorziening zijn eveneens gegijzeld door het winstmotief van bedrijven. Ons voedsel wordt geproduceerd op industriële schaal, waarbij kwantiteit en verkoopcijfers belangrijker blijkt dan de kwaliteit voor onze gezondheid te waarborgen. Met het verdien model via ultra-bewerkte voedingsmiddelen, vol suikers en additieven, domineren ze de supermarkt schappen en maken mensen met grote hoeveelheden chronisch ziek. De farmaceutische industrie klaagt er niet over en richt zich slim op symptomatische behandeling in plaats van gehele genezing. De oplossingen liggen in gezond voedsel en gezonde leefstijl maar bewustmaken en de rol van preventieve zorg blijft slim onderbelicht. Het resultaat? Een bevolking die steeds ongezonder wordt, terwijl een bedrijven steeds grotere financiële baten heeft bij het huidige systeem van mensen ongezond maken en zo lang mogelijk hen zo houden.
Democratie en lobby: de macht van bedrijven in de politiek
Het democratische proces zou burgers de kans moeten geven om beleid ten goede te kunnen beïnvloeden. Zo is het bedoeld maar in de praktijk hebben bedrijven en hun lobbyisten slim een onevenredig grote invloed op de politiek verworven, hun wil is er wet. Dat doen ze door politieke personen op de belangrijke posities te brengen en te houden en juist alleen hun partijen en campagnes te financieren. Zo word het beleid steeds vaker hun beleid en dient alleen nog hun belangen. Of het nu gaat om belastingverlagingen voor multinationals of het afzwakken van milieuwetgeving, de stem van de burger raakt er steeds meer ondergesneeuwd. Word de stem gehoord dan is het vaak om hen nog steviger in het zadel te zetten.
Migratie: is alleen maar een economisch mechanisme die grote bedrijven dient
Migratie wordt dan gepresenteerd als een humanitair of cultureel fenomeen, de discussie speelt zich af in asiel centra. Maar in werkelijkheid speelt de marktwerking hier de grootste rol, dat blijft sterk onderbelicht. Goedkope arbeidskrachten uit armere landen worden nu al decennia ingezet om de lonen te kunnen drukken in slimme concepten met name rond ons voedsel. Drijfveer is alleen maar meer winst kunnen behalen. Daarmee hebben de bedrijven jaren lang het sociale stelsels enorm onder druk gezet. Steeds meer chaos gecreëerd voor de overheid om steeds meer macht naar zich toe te kunnen trekken. Zo bleven de winstmarges voor bedrijven hoog, terwijl de overheid minder macht kreeg en daarmee de bevolking. Zij worden nog steeds opgezadeld met de sociale, maatschappelijke en natuurlijke gevolgen en de kosten ervan.
Journalistiek, media en internet: wiens brood men eet….
Een onafhankelijke pers is essentieel voor een gezonde samenleving en het beschermen van de democratie. Maar ook hier zien we dat dit sterk is ondermijnd door dominante bedrijven die er steeds meer de overhand in hebben gekregen. Onze media is niet meer onafhankelijk en zijn sterk afhankelijk geworden van advertentie-inkomsten. Waar onze eerste levensbehoefte in handen is van dus maar enkele bedrijven zien we dan ook dat die bedrijven direct en indirect invloed hebben op onze media. Zij zijn immers bijna de enigste die via hun bedrijven, merken en producten de media financieren. Kritiek op dat systeem waarin zij domineren en opereren wordt zelden echt geuit, en nieuws wordt hier maar ook elders steeds eenzijdiger. Nieuws en media maken is anno 2025 een product in beheer van bedrijven die het gebruiken voor de clicks en hun reclame uitingen, in plaats van voor vrije journalisten die hun leven ten diensten stellen van waarheidsvinding en het maatschappelijk belang.
Eerlijkere verdeler van werk en inkomen: terug naar de mens
De dominantie van bedrijven heeft ook geleid tot een scheve verdeling van werk en inkomen. Terwijl CEO’s en aandeelhouders astronomische bedragen kunnen verdienen in het huidige economisch systeem, zwoegen miljoenen vaak in onzekerheid voor hun baan en in verhouding niet eerlijk vergoed voor hun inzet. Het idee dat de markt dit vanzelf corrigeert is een illusie gebleken. De kloof tussen arm en rijk is alleen maar groter aan het worden: sterke vakbonden zijn er niet meer, collectieve afspraken worden steeds minder en overheidsinterventie blijven uit door onmacht.
De conclusie: zijn we alleen consument en arbeidskrachten of zijn we waarlijk vrije mensen?
De mens is in dit systeem herleid tot twee rollen: consument en goedkope arbeider. Dit staat in schril contrast met wat onze ware rol zou moeten zijn: vrije wezens die in harmonie met elkaar en in de natuur kunnen samenleven, met bescherming voor hun gezondheid en welzijn levend in een schone omgeving en werkend en gebruik kunnen maken van een eerlijke economie.
We moeten opnieuw terug durven denken aan het ideaal, het verhaal van Eden. Dat betekend in termen van persoonlijk welzijn , algemeen welzijn en menselijkheid in alle facetten van het leven. Nu denken we als het zijn van cruciaal onderdeel zijn van een markt, die niet alle dient maar enkele. We moeten terug naar werken aan de wording van een samenleving waarin wij als mensen niet productie krachten , middelen of afzetmarkten zijn. Beheerders van onze eigen leefomgeving en samenleven altijd op weg naar een gezamenlijke toekomst van volledige vrijheid voor iedereen en niet van maar enkelen.
Het is tijd om de macht weer als eerste terug te geven aan de overheid.
- Bewustwording: Informeer jezelf en anderen over hoe het huidige economische systeem functioneert en wie er eigenlijk werkelijk van profiteert en wie niet.
- Lokaal en duurzaam consumeren: Ondersteun alleen kleinschalige bedrijven, lokale boeren en ethische ondernemingen die algemeen welzijn boven winst stellen.
- Politieke betrokkenheid: Word lokaal politie actief en betrokken. Stem alleen op partijen die staan voor een eerlijkere verdeling van welvaart en natuurlijke hulpbronnen, en blijf kritisch op beleidsmakers.
- Collectieve actie: Sluit je aan bij burgerbewegingen, vakbonden en actiegroepen die strijden voor sociale rechtvaardigheid en milieubescherming.
- Alternatieve economische modellen ontwikkelen: Denk mee , werk aan coöperaties, circulaire economie en gemeenschapsprojecten die gebaseerd zijn op samenwerking in plaats van concurrentie.
Wij zijn niet slechts consumenten of werkhanden– wij zijn beheerders van onze eigen toekomst.
