Hebben de christenen eigenlijk wel een echte relatie met de aarde en de bodem waarop ze lopen en samenleven ontwikkeld? De manier waarop wij als mensen de aarde en haar hulpbronnen benaderen, lijkt nu sterk beïnvloed door de hebzuchtige en economische denkwijze. Door veel christelijke samenlevingen wordt de aarde veel te vaak gezien als een grondstoffen bank die je kan exploiteren voor eigen gebruik. Dit heeft geleid tot grootschalige landwinning, industrialisatie en uitbuiting, waarbij de stemmen in,en rechten van de natuur vaak door ons genegeerd worden.
Mensen die meer in de schepping , de natuur leven kijken toch heel anders naar de aarde. Dat zien we aan de natuur verbonden volkeren. Zij hebben traditioneel een andere kijk op de aarde. Vaak zien zij de aarde als een levend, bezield systeem met eigen rechten en een intrinsieke waarde die verder reikt dan onze economische wijze van handelen. Wat kunnen wij hiervan leren? Deze mensen zijn lange tijd door ons als primitief beschouwd, maar blijken nu meer respect van ons te krijgen door de erkenning van de ecologische crisis die wij als christelijke samenlevingen veroorzaakt hebben. We zijn er in verzeild zijn geraakt en zien nu de noodzaak van een meer duurzaam beheer van de aarde. Welvaart op basis van eenheid met de natuur is noodzaak.
Expansieve exploitatie en ecologische vernietiging
De geschiedenis van de zgn. welvarende mensen die met hun enorme verovering drang de aarde af stroopte laten ons zien hoe we systematisch de natuurlijk levende mensen onderworpen hebben aan winst gedreven exploitatie. Hoeveel voorbeeld zijn er niet te noemen waar de lokale bevolking grotendeels werd uitgeroeid om het handelsmonopolie op lokale producten veilig te stellen. Onze geschiedenis staat er bol van , van de vroegere tijden tot aan de dag van vandaag. Dit type grootschalige exploitatie is niet alleen een historisch fenomeen, maar zet zich nog steeds voort in vormen van ontbossing, mijnbouw en industriële landbouw.
Ecocide: vernietiging van de natuur als misdaad
De vernietiging van ecosystemen en het systematisch uitbuiten van natuurlijke hulpbronnen roept bij Corazon de vraag op of dit niet als een misdrijf moet worden erkend. Het concept ecocide verwijst naar grootschalige, opzettelijke of roekeloze vernietiging van aardse ecosystemen, met catastrofale gevolgen voor mens en natuur. Hoewel ecocide nog niet officieel erkend wordt als internationaal misdrijf, is er een groeiende beweging om het op te nemen in het statuut van Rome van het internationaal strafhof, naast genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en agressie.
Landen in de EU zoals Frankrijk en België hebben ecocide al opgenomen in hun nationale wetgeving, en organisaties zoals stop ecocide international pleiten voor wereldwijde erkenning. Het doel is om regeringen en bedrijven juridisch verantwoordelijk te houden voor milieuvernietiging en een sterke bescherming van ecosystemen te garanderen.
Een nieuwe relatie met de schepping
Naast juridische stappen is er ook een verschuiving nodig in de manier waarop we over natuur nadenken. Laten we het maar het natuurlijk vernieuwd denken noemen. Recente onderzoeken wijzen ons op de enorme complexiteit van de natuurlijke systemen en het belang van hun onderlinge verbondenheid. Als wij die uit bals halen valt een systeem makkelijk om en valt daarmee belangrijke functies in de schepping weg. Bijvoorbeeld, de wortelnetwerken van bomen communiceren op een manier die doet denken aan een world wide web. Dit onderstreept de noodzaak om natuur niet langer als een van onze bronnen die we naar eigen wil kunnen beschouwen, maar als een levende entiteit die we eigen rechten moeten toekennen. Zodat wij die met de natuur willen samenleven het kunnen beschermen tegen scrupuleuze bedrijven die haar uitbuiten.
In landen in Zuid Amerika zoals Ecuador en Bolivia zijn er al wetten die de eigen rechten van de natuur daar erkennen. Dit biedt mensen met een hart voor natuur een juridisch kader waarin ecosystemen kunnen worden verdedigd tegen bedrijven die het willen uitbuiten. Zoals rivieren, natuur gebieden, dieren die een rechtspersoonlijkheid krijgen en via vertegenwoordigers juridische bescherming kunnen zoeken.
Van bewustwording naar actie
De erkenning van ecocide als een internationaal misdrijf zou een belangrijke stap zijn naar een meer en afdwingbare respectvolle omgang met de aarde. Het zou betekenen dat bedrijven en overheden niet langer ongestraft natuurlijke systemen kunnen vernietigen, en dat er een mondiale verantwoordelijkheid ontstaat om ecosystemen te beschermen.
Daarnaast is er een herwaardering nodig van hoe we als christelijke samenlevingen met de natuur van God omgaan. Perspectieven van mensen die meer verbonden leven met de natuur kunnen ons daarbij helpen om zo een meer holistische visie te ontwikkelen, waarin de aarde wordt gezien als een levend systeem. Dit vraagt om een fundamentele verandering in wetgeving, economie en in hoe we onze kinderen leren in het onderwijs.
De strijd tegen ecocide is niet alleen juridisch, maar ook cultureel en filosofisch. Door de aarde te erkennen, met eigen rechten en een eigen stem, kunnen we een nieuwe ethiek ontwikkelen die verder gaat dan kortetermijnwinst en uitbuiting. Dit is niet alleen noodzakelijk voor de planeet, maar ook voor de toekomst van de christen zelf.
