Kreeften en mosselen zijn de dupe in Oosterschelde

De Oosterschelde is een soort spiegel voor de staat van de Biodiversiteit in Zeeland

Het gaat slecht met de kreeften in de Oosterschelde. Deze majestueuze dieren, die symbool staan voor de rijkdom van de Zeeuwse wateren, worden geconfronteerd met massale sterfte. Dit jaar is hun aantal zelfs heel drastisch afgenomen. Tijdens het kreeftenseizoen, dat loopt van maart tot en met juli, werden veel kreeften verzwakt en slap aangetroffen. Een situatie die vraagt om actie en ook voor ons christenen om een veel bredere kijk op de biodiversiteitsproblemen in onze regio te werpen.

Een stervende Oosterschelde?

De problemen bij de kreeften staan niet op zichzelf. Ook de mosselen in de Oosterschelde hebben het zwaar. Sinds 2016 zien deskundigen jaren waarin de mosselpopulatie sterk afneemt, afgewisseld met betere periodes. 2024 bleek echter weer een slecht mosseljaar. Dit roept de vraag op bij Corazon biodiversiteit beveiligers of de sterfte van de kreeften en mosselen met elkaar samenhangen. Kunnen we deze sterfte los zien van de veranderingen in de waterkwaliteit, het klimaat en menselijke activiteiten? Wij geloven niet in een natuurlijke oorzaak. De mens heeft hier een hand in.

De Oosterschelde is een uniek gebied, maar ook een kwetsbaar ecosysteem. De situatie met de kreeften en mosselen weerspiegelt grotere problemen die de biodiversiteit in onze regio bedreigen. Het handelen en werken in de natuur, zoals wij dat hier in Zeeland doen pakt desastreus uit voor vele soorten. Hoe kunnen wij als gemeenschap van veel christenen hierop inspelen om onze medebewoners, natuur, wateren en leefomgeving te herstellen?

Wat weten we tot nu toe?

Wetenschappers van Wageningen University & Research (WUR) hebben diverse mogelijke oorzaken onderzocht, maar een sluitend antwoord ontbreekt. Wat kwam er tot nu toe naar voren?

1. Staalslakken: Natuurorganisaties en vissers vermoeden dat staalslakken, een restproduct van de staalindustrie, schadelijk zijn voor kreeften. Deze slakken worden gebruikt bij kustversterkingsprojecten. Uit onderzoek blijkt echter geen significant verschil in gezondheid tussen kreeften uit gebieden mét en zonder staalslakken. Toch blijft de zorg bestaan, mede door eerdere waarschuwingen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) over mogelijke schadelijkheid.
2. Ziekteverwekkers: Ook ziekteverwekkers, zoals bacteriën en parasieten, werden onderzocht. Opvallend was dat sommige kreeften spontaan herstelden, wat wijst op een ziekte die tijdelijk verzwakte dieren. Helaas kon geen specifieke ziekteverwekker worden geïdentificeerd.
3. Gifstoffen: Een zoektocht naar gifstoffen in het water leverde eveneens geen concrete resultaten op.
4. Andere oorzaken: Veranderingen in de samenstelling van algen, waterkwaliteit of menselijke activiteit zijn mogelijk ook factoren die de kreeftenpopulatie beïnvloeden.

Wat dit betekent voor onze regio

De biodiversiteit in de Oosterschelde is een weerspiegeling van de gezondheid van onze gehele leefomgeving. Met de mens gaat het niet goed, met de natuur niet en met de dieren in de natuur, tot op kleinste micro niveau wordt het leven sterk gereduceerd en vernietigd. Allemaal dezelfde oorzaak, namelijk grote bedrijven en hun hebzucht. Problemen zoals vervuiling, klimaatverandering en onevenwichtige menselijke activiteiten raken niet alleen de natuur, maar ook onze gemeenschap. Wanneer een ecosysteem uit balans raakt, heeft dit gevolgen voor de gezondheid, het dieren leven, de voedselketen en op den duur de economische en ecologische waarde van onze regio.

Bij Stichting Corazon zien we de sterfte van de kreeften en mosselen als weer een indringend signaal, we moeten wat doen voordat het een kantelpunt bereikt. Als deze soorten blijven verdwijnen, verliest onze regio niet alleen biodiversiteit, maar ook een deel van haar christelijke identiteit en samenhang met de Schepper.

Wat kunnen we doen?

Samenwerken! Niet afwachten op wat komen gaat en de uitkomst van het zoveelste onderzoek wat ook weer een vierjarige onderzoek is, dat in januari start. Dat biedt hoop om de biodiversiteit te versterken en te helpen. Wij kunnen nu al bijdragen door:

• Bewust omgaan met vervuiling: Kies voor lokaal en duurzaam, zodat we minder afhankelijk zijn van vervuilende industrieën.
• Herstel van natuur: Zet in op herstel van de eigen leefgebieden. help mee om in de Oosterschelde vissen vrijplekken, mosselbanken en wiervelden aan te leggen en zo ook de waterkwaliteit te versterken.
• Versterking van biodiversiteit: Ondersteun initiatieven die de balans in de natuur herstellen, zoals agroforestry en uitzetten van vis die geschikt is voor kleinschalige visserij.
• Aanleggen van koraal riffen: in de Oosterschelde kunnen we in samenwerking met bijvoorbeeld duikverenigingen en natuur organisaties verschillende koraal leef gebieden aanleggen waar dieren een beschermde status krijgen.

Bij Corazon willen we deze kwesties verbinden aan een bredere visie voor de Oosterschelde, duurzaamheid en zorg voor de schepping. Door lokale projecten, zoals de ontwikkeling van Corazonland, hopen we een voorbeeld te stellen van hoe mensen en natuur in harmonie kunnen leven. Laten we samen werken aan een toekomst waarin onze wateren weer bruisen van leven en onze regio bloeit in haar volle rijkdom. Want zoals de kreeften en mosselen ons leren: de gezondheid van de natuur is de gezondheid van ons allen.