Wist je dat we nog geen eeuw geleden een Nederlands landschap hadden dat doorkruist was door een netwerk van honderden duizenden kilometers aan heggen en houtwallen? Na het verlies van de kolonies en het areaal aan productie velden is in Nederland de ruilverkaveling ingezet en werd het Nederlands landschap klaargestoomd om het verlies aan die enorme productie velden te compenseren. De Nederlandse intensieve industriële landbouw was geboren. Heggen waren vervangen door prikkeldraad. Nu 2024 willen we als stichting Corazon, organisatie voor duurzaam natuurlijk christelijk samenleven mee gaan werken aan het herstel van het landelijk gebied.
Er is daarom een nieuw project “‘Nieuw leven met heggen en hagen”‘ gelanceerd. Dit project is in het kader van de biodiversiteit beveiliging. Met 2030 aan de horizon willen we tien procent van het landoppervlak weer laten bestaan uit natuurlijke elementen zoals heggen en hagen. Een unieke kans voor het landelijk gebied regio Tholen waar recreanten, toeristen en wandelaars, maar bovenal de natuur profijt van zal hebben. Want heggen, hagen, houtwallen en natuurlijke oevers bruisen van het leven.
Heggen, hagen en hakhoutsingels wat zijn dat eigenlijk?
- Een heg of haag is een dichte rij struiken, eigenlijk oorspronkelijk bedoeld om het vee binnen weilanden te kunnen houden en roofdieren erbuiten. Ook akkers werden beschermd met heggen.
- Ook met houtwallen hielden de boompjes en struiken het vee tegen en leverden de bomen genoeg hakhout. Houtwallen beschermden de akkers op natuurlijke wijze tegen verstuiving.
In Limburg en Friesland zijn er nog een groot aantal te vinden, maar wil je echt zien hoe een heggenlandschap er uit ziet, dan moeten we toch de Noordzee over naar Groot-Brittannië. Van oorsprong had Nederland een veel hogere heg dichtheid. De 225.000 kilometer waren vaak begrenzingen tussen kavels. Ze zaten vol met allerlei beplantingen op kavelgrenzen. We hadden zoveel meter heg en haag, ook in vorm afwisselend, doordat de kavels veel kleiner waren.
De herinrichting, wat wij ruilverkaveling noemen, is dus een belangrijke oorzaak geweest van het heggenverlies in Nederland. We hadden een heel groot lappendeken met veel variatie aan groen, wat plaatsmaakte voor recht toe recht aan aaneengesloten graslanden en akkers. Prikkeldraad, een uitvinding uit de oorlog, kwam goed van pas en werd zelfs later schrikdraad. Heggen werden daardoor in een zeer korte tijd met honderden duizenden kilometers gerooid.
Meidoorn, sleedoorn, wegedoorn, sporkehout, wilde rozen als hondsroos en egelantier horen van oudsher in de Nederlandse heggen thuis. We leveren deze heggen op locatie aan organisaties die heggen in Nederland willen herstellen. Ons project geeft daarbij korting aan dit soort initiatieven. Daarmee zorgen we samen dat we weer genoeg bloesem in het voorjaar en bessen in het najaar hebben. De heggen en hagen zijn als struiken een enorme voedselbron voor bijen en vogels. Omdat heggen vaak doornig en stekelig zijn zijn ze een goed broed en leefgebied voor kleinere vogels zoals de zangvogels maar ook voor planten om veilig te kiemen. Zo hebben heggen een hoge ecologische waarde.
Uit studies in Engeland en Duitsland blijkt dat er tot aan zevenduizend soorten in netwerken van heggen en houtwallen kunnen overleven
Een deel van ons verdwenen bos kan doorleven in oude heggen
Vanwege die ecologische waarde zijn we genoodzaakt alles op alles gaan zetten en mee gaan werken aan het herstel van de oorspronkelijke heggen landschappen. Oorspronkelijk gebruikten mensen voor aanplant ook alleen maar geschikte bomen en struiken die ze in hun eigen leefomgeving vonden. En dat zorgde ervoor, dat ondanks het kappen van de Nederlandse oerbossen om leefgebied en agrarische ruimte te creëren, de genetische diversiteit van de lokale soorten behouden werd in heggen en houtwallen. Die we nog kunnen vinden in de bestaande eeuwen oude heggen en houtwallen.
Doe mee! Origineel plantmateriaal vind je hier.
Het is belangrijk dat alle betrokken zoals de provincies en gemeenten ons gaan meehelpen.
