Boeren dwingen om duurzaam te boeren werkt niet, maar hen meer financiële ruimte bieden zou wel eens goed kunnen helpen, aldus Urgenda. De transitie naar duurzame landbouw is best een grote en complexe uitdaging! Maar wat als er een eenvoudige oplossing is? Urgenda gooide een balletje op: stel dat je boeren een toelage geeft van 1.000 euro per hectare en dan hun iets extra vraagt met betrekking tot duurzaam boeren was hun idee. Corazon ziet er wel wat in en wil samen met u hier de gedachte over laten gaan. Volgen Urgenda zou je daarmee een groot deel van de stikstofproblematiek en vraagstukken rond water, biodiversiteit en natuur in Nederland kunnen op lossen. De kosten? Een geschatte 2 miljard euro per jaar.
De 7-vinkjes-model voor een duurzame Nederlandse landbouw
Urgenda’s model draait rond zeven duurzaamheidscriteria. Boeren die meedoen moeten dan wel aan minstens vijf van de zeven doelen voldoen om hen basisloon te kunnen ontvangen. Ze kunnen dan tien jaar lang financieel ondersteund worden door de overheid. De criteria omvatten onder andere:
- Niet meer ploegen en teelt realiseren uit volle grond.
- Geen gebruik meer van kunstmest en pesticiden.
- Minimaal 10% van de hectare met landschapselementen zoals bomen, heggen, poelen en bloemranden inrichten.
- Bomen op het land blijven minstens 20 jaar staan.
- Extra inzet voor biodiversiteit en agro-ecologische initiatieven.
- Extensieve veeteelt op kruidenrijke graslanden.
- Minstens 3.000 uur weidegang per jaar voor als je vee houder bent.
Volgens Urgenda zou de Nederlandse overheid hier slim in investeren, want het zou onder aan de streep miljarden gaan besparen op milieu- en gezondheidskosten. Er zijn altijd natuurlijk critici die wijzen erop dat belastingvoordelen voor de landbouw nu al 2,1 miljard euro kosten. Corazon vraagt zich af of we dit geld kunne zien als voor duurzaamheid doelen te realiseren. Dus wil je die aanmerken voor een duurzaamheid doel dan moet je dit geld niet meer inzetten voor bestaande regelingen maar herdefiniëren om het te herinvesteren in een veel meer natuur inclusieve landbouw zoals idee en dit model van Urgenda voorstelt?
Het zou wel een landbouwrevolutie zijn waar minder vee en meer plantaardige eiwitten uit voortkomen
Een kernonderdeel van Urgenda’s model is de noodzakelijke krimp van de veestapel. Corazon is het daar mee eens. Momenteel wordt volgens Urgenda 73% van de Nederlandse landbouwgrond gebruikt voor de productie van veevoer. Door de veestapel drastisch te verminderen, ontstaat er veel meer ruimte voor de directe teelt van plantaardig voedsel voor menselijke consumptie, wat bewezen veel gezonder is voor mensen. Het doel is dan dat Nederland twee derde van de eiwitconsumptie uit plantaardige bronnen zal kunnen halen.
Ook de sierteelt zou stevig moeten gaan inkrimpen, volgens Urgenda. Die vrijkomende ruimte kan dan gebruikt worden voor voedselproductie en duurzame bouwmaterialen zoals stro, hennep en miscanthus. Dit roept echter wel de vraag op bij economen: wat betekent dit voor de Nederlandse economie, waarin de bloemen- en sierplantenhandel een cruciale rol speelt?Bij corazon vinden we het oog en neus(mist sierteelt natuurlijk pesticiden vrij) ook belangrijk, dus zijn we het hier minder eens met Urgenda.
Critici zeggen dat het te idealistisch en economisch riskant is
Stichting Corazon ziet ook dat niet iedereen staat te springen om met Urgenda meet te gaan. Vooral de economen benadrukken dat landbouw een te complex systeem is en dat gewasbescherming reduceren tot ‘alleen maar gif’ te kort door de bocht is , vinden ze en ze vinden ook dat er ook meer inzet nodig van innovaties zoals precisielandbouw en nieuwe genoomtechnieken, want die blijven nu te sterk onderbelicht. Ook wijzen ze op de uitdaging van gedragsverandering bij consumenten. “De eiwitshift naar meer plantaardige voeding verloopt nu al veel te traag. Zonder verandering in eetgewoonten van de consument wordt Nederland bij afbouw juist afhankelijker van vlees importproducten ut buitenland en dat vinden ze niet wenselijk omdat ze daar niet zo nauw kijken.
Daarnaast waarschuwen economen voor het risico dat landbouwgrond dan steeds minder word gebruikt voor voedselproductie en steeds meer voor ecosysteemdiensten wat natuur vorming zou zijn. Ze vinden dat subsidies dan wel de landbouw moet ondersteunen, niet boeren gaan veranderen in landschapsbeheerders. Het voorstel om extensieve veeteelt te stimuleren – wat per dier meer land vereist – lijkt hun paradoxaal want we hebben al weinig ruimte. Dat er combinatie mogelijk is word door de economen over het hoofd gezien. Goede natuur dat ook voor voedsel zorgt is een zeer haalbaar concept maar benodigd wel verandering van denken, volgens Corazon.
Corazonland wil een voorbeeld worden hoe we economie en ecologie kunnen verbinden?
Het debat over duurzame landbouw raakt natuurlijk een kernwaarde van Corazon, de rentmeester over de schepping. Het gaat ons juist om de juiste balans tussen ecologie en economie. Dit voorstel vinden wij interessant en zet de deur open voor gesprek om samen onderweg te zijn naar een toekomst waarin boeren eerlijk beloond worden voor duurzame keuzes maar minder keuzes hoeft te maken onder de druk van de financiële lasten , van commerciële banken en de opkopers en distributeurs van hun voedsel . Er zit een uitdaging in omdat het om realisme en een doordachte implementatie vraagt.
De vraag blijft nu nog onbeantwoord want we moeten en kunnen een landbouwsysteem ontwerpen dat zowel rendabel als regeneratief is! En hoe betrekken we burgers bij de noodzakelijke veranderingen in consumptie? Op Corazonland doen we die aanzet om samen te gaan zoeken naar oplossingen die de kloof tussen idealisme en economische haalbaarheid gaan overbruggen. Dit vraagt niet alleen om de subsidies, maar ook om bekering van partijen en een bredere maatschappelijke dialoog over de waarde van ons voedsel en de toekomst van ons landschap. Het vraagt waar rentmeesterschap.
