Bron UNEP
Hoe een dodelijke overstroming in Noord-India, veroorzaakt door een kratergletsjer geen op zichzelf staand incident was maar het resultaat van een snel opwarmende planeet, zeggen experts. Ze waarschuwen dat de ramp, die meer dan 140 gevreesde doden heeft achtergelaten, een voorbode is van wat komen gaat, tenzij drastische maatregelen worden genomen om de klimaatverandering te vertragen.
De overstroming deze week in de Himalaya-staat Uttarakhand werd veroorzaakt door een gletsjer die losbrak en in de vallei viel, waardoor een golf water stroomafwaarts stroomde die dorpen en arbeiders van een waterkrachtcentrale overspoelde.
Gegevens suggereren dat de opwarming van de aarde er de komende jaren voor zal zorgen dat de bergtemperaturen twee keer zo snel stijgen als het wereldgemiddelde, waardoor gletsjers en bedreigende gemeenschappen in de Himalaya en daarbuiten verdwijnen.
“Gletsjers over de hele wereld worden belegerd”, zegt Matthias Jurek, expert in bergecosystemen bij het United Nations Environment Programme (UNEP). “Tenzij we de opwarming van de aarde kunnen beperken en monitoring, vroegtijdige waarschuwing en aanpassingsmaatregelen kunnen ondersteunen, zullen rampen zoals die in Uttarakhand helaas vaker voorkomen.”
Gletsjers redden
UNEP en zijn partnerorganisaties werken samen met berggemeenschappen en regeringen over de hele wereld om de weerbaarheid tegen de gevolgen van klimaatverandering te vergroten. Een van de belangrijkste partners van UNEP in Azië is het International Center for Integrated Mountain Development (ICIMOD) , dat onder meer de ijsbedekking en gletsjermeren in het hooggebergte in de Hindukush-Himalaya bewaakt .
In regio’s als de Himalaya is het probleem van stijgende temperaturen drievoudig: het leidt tot het smelten van berggletsjers, wat kan leiden tot overstromingen. Het vermindert ook de glaciale dekking, wat leidt tot een vermindering van de beschikbaarheid van water op de lange termijn voor mensen, landbouw en waterkracht. Ten slotte, als de gletsjerdekking afneemt en het gebied wordt vervangen door water of land, neemt ook het albedo – de hoeveelheid licht die wordt gereflecteerd zonder te worden geabsorbeerd door een oppervlak – af. Dit zou de opname van zonne-energie kunnen verhogen, wat leidt tot meer opwarming.
Gletsjers over de hele wereld worden belegerd.
Gletsjers worden vaak de “watertorens” van de wereld genoemd, waarbij de helft van de mensheid afhankelijk is van bergen voor hun waterbehoeften. Alleen al het Tibetaanse plateau is de bron van 10 van de grootste rivieren van Azië en levert water aan 1,35 miljard mensen, oftewel 20 procent van de wereldbevolking.
De World Glacier Monitoring Service , een in Zwitserland gevestigde organisatie die nauw samenwerkt met UNEP, houdt toezicht op wereldwijde glaciale veranderingen. Uit de gegevens bleek dat in de jaren zestig gletsjers zich grotendeels in een stabiele toestand bevonden, maar sinds de jaren zeventig is het ijsverlies snel toegenomen, tot op heden bijna elk decennium verdubbeld. Ze merken op dat dit ijsverlies “geen twijfel laat bestaan ​​over de aanhoudende klimaatverandering.”
Aanpassingsactie
In de Overeenkomst van Parijs hebben de lidstaten zich ertoe verbonden de wereldwijde temperatuurstijgingen te beperken tot ruim onder de 2 ° C, en bij voorkeur tot 1,5 ° C, vergeleken met pre-industriële niveaus. Het vertragen van de opwarming van de aarde zou gletsjers helpen redden, maar landen moeten ook bergecosystemen voorbereiden op een onvermijdelijke temperatuurstijging. De beste manier is door aanpassing, met andere woorden, een verandering in het ecosysteem introduceren die de impact van de opwarming van de aarde zal helpen bestrijden.
In het kader van het Adaptation at Altitude-programma, gefinancierd door het Zwitserse Agentschap voor Ontwikkeling en Samenwerking, werken UNEP en partners aan innovatieve oplossingen om zich aan te passen aan een opwarmende planeet.
“Onze op  ecosystemen gebaseerde aanpassingsprojecten zijn het herstel van bossen en struiken op berghellingen, wat zowel overstromingen als aardverschuivingen helpt  voorkomen  door de grond bij elkaar te houden en de stroom van het afvloeiende oppervlaktewater te reguleren”, aldus Jessica Troni, hoofd van de Climate Change Adaptation Unit bij UNEP.
Hoewel op ecosystemen gebaseerde aanpassingsprojecten niet kunnen voorkomen dat gletsjers smelten, kunnen ze de rampzalige gevolgen aanzienlijk verminderen. Verder kunnen ze berggemeenschappen helpen zich aan te passen aan een warmer klimaat, bijvoorbeeld door droogtebestendige gewassen te promoten.
Maar het zijn niet alleen smeltende gletsjers die aardverschuivingen en overstromingen veroorzaken in bergachtige gebieden.
In Nepal hebben bijvoorbeeld meer moessonregens en een afname van winterregen, als gevolg van klimaatverandering, geleid tot oogstverliezen als gevolg van droogte en overstromingen, waardoor gemeenschappen gevaar lopen door voedselonzekerheid. Een door UNEP ondersteund project, bekend als EbA South , werkt aan het bestrijden van de gevolgen van ongebruikelijke regenval. Het programma heeft meer dan 840.000 zaailingen geplant. Deze bomen en hun wortelsystemen werken als sponzen, absorberen water tijdens hevige regenval en slaan het op in tijden van droogte.
“Naarmate het broeikaseffect toeneemt, zullen gewasverliezen en tragedies zoals die in Uttarakhand waarschijnlijk vaker voorkomen, waardoor het werk van UNEP en zijn partners aan op ecosystemen gebaseerde aanpassing des te belangrijker wordt bij het opbouwen van de veerkracht van berggemeenschappen tegen klimaatverandering,” zei Jurek.
